Najczęściej występującą chorobą związaną z refrakcją jest krótkowzroczność (miopia). W większości przypadków wiąże się to ze stylem życia. Krótkowidzami są zazwyczaj osoby spędzające wiele godzin przed monitorem komputera, w biurze przy dokumentach lub często czytające książki. W Europie może dotyczyć to nawet 30% ludności, a w Azji ponad 60%.
Opisane poniżej ćwiczenia mają na celu wytrenowanie mięśni gałki ocznej tak, aby poprawić ostrość widzenia. Pomogą osobom, których wada powstała na skutek zaburzeń akomodacji, w wyniku skurczu mięśni gałki ocznej. Poniższe ćwiczenia zmniejszają napięcie akomodacyjne, dzięki czemu zapobiegają utrwaleniu się nieprawidłowego układu optycznego oka.
Należy pamiętać, że wszystkie ćwiczenia, aby były skuteczne, muszą być wykonywane w stanie rozluźnienia. Przed ich rozpoczęciem usiądź wygodnie, oddychaj głęboko, zamknij na chwilę oczy i zacznij od ćwiczeń najmniej je obciążających, kolejno przechodząc do tych coraz bardziej wymagających. Jeśli odczujesz zmęczenie lub ból – natychmiast przerwij. W trakcie wykonywania poszczególnych ćwiczeń cały czas mrugaj, aby oczy były jak najdłużej zrelaksowane.
Ćwiczenie z tablicą Snella
Podstawowe, proste, ale jednocześnie bardzo skuteczne ćwiczenie.
Umieść tablicę Snella w takiej odległości, aby widzieć wyraźnie ok. jej połowę, pozostała część może być rozmazana lub niewidoczna. Po kolei czytaj litery w widocznych rzędach. Wzrokiem obrysuj ich kontury, koncentrując się na tym, jakie są wyraźne i czarne. Podczas czytania możesz unosić dłonie na wysokość oczu, aby pobudzić również widzenie peryferyjne.
W momencie gdy dojdziesz do rzędu, którego litery są już niewyraźne, nie koncentruj się na ich rozpoznawaniu, po prostu przesuwaj po nich wzrokiem. Na końcu każdej linii zamknij oczy na chwilę i wizualizuj czerń liter, a następnie patrz na białe przestrzenie dookoła nich. Na końcu tablicy zakryj obiema dłońmi oczy i przez chwilę pozostaw je w całkowitej ciemności. Następnie powtórz ćwiczenie, zaczynając od dołu tablicy.
Rozciąganie mięśni skośnych oczu
Mięśnie te odpowiedzialne są za zmiany długości optycznej oka warunkujące poprawne i ostre widzenie.
Weź do ręki ołówek. Patrząc na jego czubek, powoli, blisko ciała, przesuwaj go w górę w kierunku czubka nosa. Następnie, cały czas obserwując ołówek, płynnym ruchem przemieść go w poziomie w prawą stronę, aż do końca pola widzenia. Na chwilę zatrzymaj wzrok w tym położeniu, a następnie wróć ołówkiem w kierunku nosa. Wykonaj podobny ruch w lewą stronę. Wykonaj od 2 do 10 serii (dół, prawo, góra, lewo).
Czytanie z „puzonowaniem”
Ćwiczenie pomaga rozluźnić mięśnie oka, poszerzyć pole widzenia oraz poprawić zdolność akomodacji.
Weź do ręki książkę lub tablicę z tekstem o różnej wielkości czcionki i umieść w odległości, z której bez problemu odczytasz tekst. Następnie powoli zbliżaj ją do siebie, aż nie będziesz w stanie odczytać tekstu. W tym momencie zatrzymaj ją i cały czas mrugając, wódź wzrokiem po tekście, patrząc wyłącznie na kontury i krawędzie liter – nie staraj się ich rozpoznać. Po chwili oddal książkę lub tablicę na odległość, przy której będzie możliwe odczytanie tekstu. Kilkukrotnie powtórz przybliżanie i oddalanie tekstu. Z każdym kolejnym powtórzeniem odsuwaj go coraz dalej od siebie. Z czasem można wykonać to ćwiczenie z tekstami o coraz mniejszych rozmiarach czcionki niż na początku.
Ćwiczenie z dwoma tablicami
Wymagające i bardzo obciążające oczy ćwiczenie, które jednocześnie doskonale wpływa na poprawę ostrości widzenia.
Do wykonania tego ćwiczenia niezbędny jest kalendarz z trzema wielkościami czcionek. Kalendarz należy zawiesić na ścianie w odległości, w której wyraźne będą największe cyfry. Spójrz na dużą cyfrę (np. 1), zamknij oczy i przekręć głowę w prawo, następnie otwórz oczy. Wykonaj ruch powrotny, zatrzymując się na kolejnej cyfrze (tutaj 2), tym razem oczy mają być otwarte. Powtarzaj czynności z kolejnymi cyframi, aż dojedziesz do końca pierwszego rzędu (1-10). Zakryj obiema dłońmi oczy i przez chwilę pozostaw je w całkowitej ciemności.
Następnie przejdź do drugiego rzędu (czyli 11) i z otwartymi powiekami wykonaj ruch oczami, przenosząc wzrok na średnią cyfrę 11 poniżej z lewej strony. Zamknij oczy na chwilę i wykonaj ten sam ruch w prawą stronę. Powtórz czynność dla kolejnych cyfr drugiego rzędu (11-20). Ponownie zakryj oczy obiema dłońmi i przez chwilę pozostaw je w całkowitej ciemności. W przypadku ostatniego rzędu wszystkie ruchy wykonuj z otwartymi oczyma, przechodząc kolejno duże 21, średnie 21 z lewej, średnie 21 z prawej i na końcu małe 21. Nie musisz dokładnie widzieć cyfr. Na koniec serii z daną liczbą zamknij oczy i wizualizuj ruch oraz liczbę. Powtórz czynność dla kolejnych cyfr z trzeciego rzędu (21-30). Na koniec zakryj oczy dłońmi i przez dłuższą chwilę pozostaw je w całkowitej ciemności, aby się zrelaksowały i rozluźniły.
Regularne wykonywanie opisanych wyżej ćwiczeń może wpłynąć na poprawę wzroku. Najskuteczniejsze będą one w przypadku osób, których wada jest wynikiem długich godzin spędzonych przed ekranem monitora lub nad dokumentami. Osiągane wskutek ich stosowania efekty i poprawa wzroku są kwestią indywidualną, u części osób poprawa może nastąpić bardzo szybko, a u niektórych konieczne będzie ćwiczenie przez dłuższy czas. Poprawę wzroku można w szybki sposób potwierdzić, wykonując badanie okulistyczne.
Dla osób z dalekowzrocznością polecamy zestawy ćwiczeń opisane w Praktyczne ćwiczenia dla dalekowidzów.
Od redakcji:
Artykuł prezentuje rzetelne informacje o tematyce związanej z ochroną narządu oraz korekcji wad wzroku, opracowane przez wykwalifikowaną kadrę zespołu Zdrowym okiem. Nie zastąpi on jednak fachowej porady u specjalisty – okulisty lub optometrysty.
Może głupie pytanie, ale rozumiem, że te ćwiczenia należy wykonywać bez założonych soczewek kontaktowych czy okularów?